ਰਾਏਪੁਰ : ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮਹੋਤਸਵ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਟੀਕੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਖਬਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵੈਕਸੀਨ ਜੋ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਮੁੱਖ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨੂੰ ਘਾਤਕ ਮਲੇਰੀਆ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਰ ਨੂੰ 30 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਘਟਾ ਕੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਮਲੇਰੀਆ ਟੀਕਾ, ਮੈਸਰੀਕੁਆਰਿਕਸ ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਕੇ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਹੈ।
0 ਮਲੇਰੀਆ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲਗਭਗ ਹਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਛੋਟੇ ਪਹਾੜੀ ਆਦਿਵਾਸੀ ਜੰਗਲਾਂ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਵਧੇਰੇ ਫੈਲਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ, ਉੜੀਸਾ, ਝਾਰਖੰਡ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪੂਰਬੀ ਰਾਜਾਂ ਸਮੇਤ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪੂਰਬੀ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰੂਪ ਤੋਂ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਜੇ ਅਸੀਂ ਮਲੇਰੀਆ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੌਤਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਅਨੁਸਾਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲਗਭਗ 67 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦਰ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਭ ਤੋਂ ਚਿੰਤਾਜਨਕ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮਰਨ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਪੰਜ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਾਹਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਪਰਜੀਵੀਆਂ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਪਰਜੀਵੀ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਪਰਜੀਵੀ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੇ। ਬਾਲਗਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਉਸ ਪੱਧਰ ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕਤਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਲੇਰੀਆ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਘਾਤਕ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਰਾਹਤ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਸਾਲ 2018 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਲ 2018 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 18 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ ਪਾਏ ਗਏ। ਭਾਰਤ ਨੇ ਮਲੇਰੀਆ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਗਿਰਾਵਟ ਵੇਖੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੀ ਸੰਖਿਆ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਭਾਰਤ ਵਰਗੇ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਮਲੇਰੀਆ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਯਤਨ ਵੀ ਕਾਰਗਰ ਰਹੇ ਹਨ। 2016 ਤੋਂ 2030 ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੱਲ ਰਹੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਮਲੇਰੀਆ ਐਲੀਮੀਨੇਸ਼ਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕੈਰੀਅਰ-ਬੋਰਨ ਕੰਟਰੋਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਵੀ 25 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਅਮ ਨਾਂ ਦਾ ਪਰਜੀਵੀ ਮੱਛਰ ਦੇ ਕੱਟਣ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਲੇਰੀਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰਜੀਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਲਾਜ਼ਮੋਡੀਅਮ ਵਿਵਰੈਕਸ ਅਤੇ ਫਾਲਸੀਪੈਰਮ ਵਿੱਚੋਂ ਫਾਲਸੀਪੈਰਮ ਘਾਤਕ ਹੈ।
