ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ’ਚ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲੀਆਂ ਦੀ ਚਮੜੀ ਦਾ ਰੰਗ ਪੀਲਾ ਜਾਂ ਨੀਲਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਸੋਜ ਦੇ ਨਾਲ ਝੁਨਝੁਨਾਹਟ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਹ ਰੇਨੌਡ (Raynaud) ਦੇ ਲੱਛਣ ਹਨ। ਰੇਨੌਡ ਸਿੰਡਰੋਮ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ 40 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ, ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਔਰਤਾਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ’ਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਘੰਟੇ ਠੰਢੇ ਤੇ ਗਰਮ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ’ਚ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਠੰਢ ’ਚ ਗ੍ਰਹਿਣੀਆਂ ਵੀ ਇਸ ਰੋਗ ਦੀ ਲਪੇਟ ’ਚ ਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ
ਰੇਨੌਡ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਉਂਗਲਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀਆਂ ਧਮਨੀਆਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਅੱਤ ਦੀ ਠੰਢ ਕਾਰਨ ਹੱਥਾਂ-ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਹੇਠਲੇ ਹਿੱਸੇ ਦੀਆਂ ਧਮਨੀਆਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸੁੰਗੜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸ਼ੁੱਧ ਖ਼ੂਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸ਼ੁੱਧ ਆਕਸੀਜਨ ਵਾਲਾ ਖੂਨ ਇਕੱਠਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਂਗਲਾਂ ਪੀਲੀਆਂ ਜਾਂ ਨੀਲੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਜਦੋਂ ਧਮਨੀਆਂ ਆਮ ਵਾਂਗ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਸ਼ੁੱਧ ਖੂਨ ਦੇ ਸੰਚਾਰ ਕਾਰਨ ਉਂਗਲਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਫਿਰ ਤੋਂ ਆਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮਰੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ ਉਂਗਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਲਨ ਅਤੇ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਂਗਲਾਂ ‘ਚ ਜ਼ਖਮ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ
ਰੇਨੌਡ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਇੱਕ ਵੈਸਕੁਲਰ ਸਰਜਨ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਲੋੜੀਂਦੇ ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣਾ ਇਲਾਜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਵਰਤੋਂ ਸਾਵਧਾਨੀ
– ਘਰ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਵੀ ਨੰਗੇ ਪੈਰ ਨਾ ਚੱਲੋ
ਕਦੇ ਵੀ ਠੰਡੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਨਾ ਆਓ
– ਫਰਿੱਜ਼ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਨਾ ਰੱਖੋ। ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਫਰਿੱਜ਼ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਾ ਖੜ੍ਹੇ ਹੋਵੋ
– ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਡਿਟਰਜੈਂਟ ਪਾਊਡਰ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਧੌਣ ਵਾਲੇ ਸਾਬਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ
– ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਪੈਰਾਂ ‘ਤੇ ਗਰਮ ਊਨੀ ਦਸਤਾਨੇ ਅਤੇ ਜੁਰਾਬਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ
– ਘਰ ਵਿੱਚ ਬਰਤਨ ਅਤੇ ਪਲੇਟਾਂ ਧੋਣ ਵੇਲੇ ਜਾਂ ਰਸੋਈ ਵਿੱਚ ਸਿੰਕ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਰਬੜ ਦੇ ਦਸਤਾਨੇ ਪਹਿਨੋ ।
ਇਲਾਜ
ਰੇਨੌਡ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਇਲਾਜ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਬਾਇਓਫੀਡ ਬੈਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਨੂੰ ਦਵਾਈਆਂ ਨਾਲ ਕੰਟਰੋਲ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਤਾਂ ਸਰਵਾਈਕਲ ਸਿਮਪੈਥੈਕਟੋਮੀ ਸਰਜਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
